TÜİK, 2024 Yılı Ekonomik Verilerini Açıkladı: Detaylı Analiz

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) büyüme hızı ve kişi başına gelir gibi önemli verileri kamuoyuyla paylaştı. Bu verileri inceleyerek, geçen yılın verileriyle karşılaştıralım.

2024 yılında yaşanan yüzde 3,2’lik ortalama büyümeye yakından baktığımızda, inşaat sektörü, net vergilerdeki artışlar ve finans sektörü gibi alanlardaki büyümeyle gerçekleştiğini görüyoruz. Sanayi sektöründe düşüş yaşanırken, tarım sektöründe ise neredeyse hiç büyüme kaydedilmedi. Bu tablo, ekonominin inşaat projeleri, hane halkının krediye dayalı tüketimi ve dolaylı vergilerdeki artışlar sayesinde büyümeye devam ettiğini gösteriyor. Potansiyel büyüme oranını yüzde 4,5-5 olarak kabul edersek, 2024 yılı büyümesinin potansiyelin altında kaldığını söyleyebiliriz.

Öte yandan, 2023 yılında yaşanan büyük tüketim artışı 2024 yılında tekrarlanmadı. Devletin nihai tüketim ve yatırım harcamalarında gerileme yaşandı. Ortaya çıkan bu durum, orta sınıfın küçülmesi, ücretlerin enflasyonun gerisinde kalması ve tasarruf önlemlerinin uygulanmasının bir sonucu gibi görünüyor. İhracatın artması ve ithalatın azalması cari açığın düşmesi açısından umut verici olsa da, büyüme oranının düşük çıkmasında bu etmenlerin de rolü olduğunu gözlemliyoruz.

GSYH ve kişi başına gelirin dolar bazında artışının, enflasyon ve kur oranlarına bağlı olduğuna dikkat çekiliyor. 2024 yılında GSYH, yüzde 63,5 artarak 43.411 milyar Türk Lirası seviyesine yükseldi. Bunun dolar bazında artışı ise yüzde 17 oldu. Eğer Türk Lirası dış değer kaybının iç değer kaybıyla aynı oranda artmış olsaydı, GSYH dolar cinsinden yaklaşık 742 milyar dolar olurdu. Bu durumda kişi başına gelir ise 8.668 dolar seviyesinde olacaktı.

Ekonomiye ilişkin yaşanan bu illüzyon, dışarıdan bakıldığında eğlenceli olsa da, gerçekte ciddi sonuçlar doğurabilir. Bu veriler, Mahfi Eğilmez’in kişisel blogundan derlenmiştir.