Çocuklar, gençler okulu hiçbir zaman pek sevmemiştir. Bayıla bayıla “Yaşasın okula gidiyorum!” diyen çocuk görmek her ülke ve toplumda istisnai bir durum dersem pek de kafadan atmamış olurum, eminim… Gerçi COVID-19 pandemisi ile kapanmalardan dolayı arkadaş özlemi ile “Okulu özledik” deseler ve “okula gitmek” kısmen evde, sokakta cep telefonu, tablet ya da laptop ekranının karşısına oturmaya dönüşmüş olsa da sistem hâlâ “edilgen + sevimsiz”. İçerikler, konular, hal ve gidişat hâlâ “eğitenden eğitilene” hiyerarşisinde süregeliyor. Sınav, test, meslek, bir okul kazanma ve bolca ezber odaklı eğitim çıkmazı sürüyor. Hele de bilim ve teknolojideki gelişmeler yüzünden öğretmenlerin neredeyse sıfırdan, yeniden donanmalarını gerektirecek kadar hızlanan bilimsel, toplumsal, sosyal gelişmeler, ilaveten hem eğitmenlerin hem öğrencilerin cihazlara-internete ulaşım kısıtları nedeniyle eğitimde fırsat eşitsizliği ve uçurum açıldıkça açılıyor…
Muhtelif nedenlerle sert, yetersiz ya da işini sevmeden yapan öğretmenler,
Onca cezbeden platform ve olasılık arasında sabah erken uyanmak, akşam erken yatmak ve ille de okuldan öğrenmek zorunluluğu, Bitmeyen sınavlar, geçilmesi gereken sınıflar,
OKULLAR YETERSİZ
Eğitim sisteminin insanları hayata hazırlamak konusunda geri kalmışlığı, ciddi yetersizliği,
Annelerin-babaların-büyüklerin ezbere dayatmaları, mutsuzluğu,
Maddi, manevi olanaksızlıklar, toplumsal kirlenme vb. gibi nedenlerle okullara eleştiride okullardan şikâyetde sanırım okul icat edildiğinden beri bitmiyor ve daha da sürecek bitmeyecek gibi duruyor. İşsizlik büyük sıkıntı, o belli. Ancak yetkinlikleri geleceğe uygun insan kıtlığı da her iş kolunun en büyük derdi. Ve bu artık hepimizi iyiden iyiye gerdi! 1) Gençler kesinlikle iş dünyasına hazır yetişmiş, motive mezun olmuyorlar. Birçoğu zaten ve adeta dostlar alışverişte görsün diye okuyor, okutuluyor. Sanki onca emekle “okulculuk, üniversitecilik” oynanıyor. Diplomasının işe yaramayacağı belli ola ola hem aileler hem çocuklar okulun maddi, manevi azabına katlanıyor. İlk satırlarda yazdığım sorular arasında debeleniyorlar ya da tam anlamı ile boş vitese geçiyorlar. 2) Öte yandan insan ömrü uzadığı için, geç emekli olması gereken ve/veya emekli olsa da geçinemediği için çalışmaya devam etmek zorunda olan ileri yaştaki, birden fazla iş yaparak daha fazla para kazanma çabasındaki insanların sayısı artıyor. Bilgi ve becerilerini yeniçağın, yeni işlerin isteklerine göre adapte etmeleri gerekiyor ve onların da yeniden eğitim alma, öğrenme ihtiyaçları yükseliyor. 3) Orta yaşta olanlar ise daha yolun başında sayıldıkları halde, yapay zekâ ve yüksek teknolojiye işlerini kaptıracakları korkusuyla kaygı seviyesi yüksek, çalışma ve yaşam motivasyonları düşük zamanlar yaşıyorlar. Sonuç olarak, maalesef okuldan hoşlanmayan değil, ciddi ciddi nefret eden bir nesille ve onların aslında okulun çocuğunu adam edeceği inancınıgüvenini çoktan yitirmiş ama yapacak da başka şey bulamayan velileriyle, öğretmenleriyle baş başa olduğumuzu bilelim, kabul edelim. Bu büyük sıkıntıyı halının altına süpürmeyelim. Çözümü de elbet bulacağız. (Başka seçeneğimiz var mı ki?)
NE YAPMAK GEREK?
- Her şeyden önce küçükten büyüğe her yaşta “Gelecek Farkındalığı, Kişisel Gelecek Planlaması ve T-İnsan Olma” bilgisi + tekniği oluşmalı, gelişmeli.
- Sınıf tamamlama değil, ders tamamlama sistemine geçilmeli. Belirli bir yetkinliği kazanmak için alınması gereken dersler tamamlanarak ilerlenmeli. Herkes kendi alanına, koşullarına ve süresine göre kendini geliştirebilmeli.
- Üstün yetenekliler kesinlikle devlet olanakları ile sübvanse edilmeli. Sıradan, normal yetenekliler ya da aşırı rekabete dayanıklı olmayanlar da ulaşamayacakları hedeflere, yapmayacakları işlere, boş vaatlere koşturulmamalı!
- Peynir dilimi sistemi kolaycılığından çıkılmalı. Aynı yaştakiler aynı sınıfta okur sistemi bırakılmalı. Benzer yetkinliktekiler, ilgi alanındakiler aynı derslere alınmalı.
- “Araçları değil, problemi öğret!” felsefesine odaklanılmalı. Çocuklar kabiliyet ve eğilimlerine göre içeriklere serbestçe erişebilmeli. İçerik maliyetleri sosyal hak olarak devletler tarafından üstlenilmeli.
- Yapay zekânın kötüye kullanıldığı bir senaryoda mümkün olan en iyi eylemi gerçekleştirmeyi bulmaya çalışmak gibi proaktif düşünceye, tüm problem çözümlerinde “etiği” merkeze almaya yönlendirme yapılmalı.
- En önem verilen şeyler: eleştirel, sorgulayan bakış açısı, akıl yürütme ve yaratıcı düşünme ile problem çözmeye odaklılık olmalı. Zorlanma olmamalı
- Dil, müzik ve spor gibi konular isteğe bağlı devam etmeli. Asla zorlanmamalı.
- Sınav ve değerlendirme, not sistemi neredeyse yok denecek seviyelere indirgenmeli. Tamamen proje, analitik düşünme ve problem çözme odaklı, karışık yaş grupları bir arada öğrenmeli. Heves, istek, katılım değerlendirilmeli. Ve her öğrenci için özelleştirilmiş geri bildirimlerle ilerlenmeli.
- Öğrenciler yaratıcı ve yıkıcı (disruptive) buluşlar yapmaya heveslendirilmeli, teşvik edilip ödüllendirilmeli.
- Projeler, iklim balonları inşa etmekten alev makineleri ile donatılmış otonom makineler inşa etmeye ya da genetiği değiştirilen canlılara kadar değişkenlik göstermeli. Korkmadan her konuda araştırma, geliştirme yapılması sağlanmalı.
- Öğrencilere insan ve insansı karmalarla iş, yaşam uyumu konusunda yardımcı ortamlar hazırlanmalı. Yeni ekip, takım oluşumlarına hazırlık yapmalarına olanak tanınmalı.
- Sanat, spor, sosyal bilimler eğitimi alacak olanlar için dahi muhakkak temel seviyede sağlam bir matematik, fen bilimleri, mühendislik, etik, felsefe konularına odaklı bir içerik sunulmalı.
- Her yıl, müfredat yeniden oluşturulmalı ve en az yarısı öğrencilerin kendileri tarafından belirlenmeli
