Ukrayna ve Rusya Arasındaki Savaş HIV Vakalarında Artışa Neden Oluyor

Rusya ve Ukrayna arasındaki 2022 yılında başlayan savaş, bölgede HIV vakalarında ciddi bir artışa neden oldu. Uzmanlara göre, savaş sadece insani bir krize değil, aynı zamanda büyük bir halk sağlığı sorununa yol açıyor.

Ukrayna, zaten savaş öncesi Avrupa’nın en yüksek HIV oranlarına sahip ülkelerinden biriydi. Ancak çatışmaların başlamasıyla birlikte sağlık altyapısının tahrip olması, milyonlarca insanın yerinden edilmesi ve tedaviye erişimin kesintiye uğraması, durumu daha da kötüleştirdi.

Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, Ukrayna’da 2023 yılı itibarıyla 158 binden fazla kişi HIV pozitif olarak kayıtlara geçti. Aynı yıl içinde 9.769 yeni vaka bildirildi, 2.738 kişiye AIDS tanısı kondu ve 1.198 kişi AIDS’e bağlı nedenlerle yaşamını yitirdi.

Ukrayna’da yaklaşık 260 bin kişinin HIV ile yaşadığı tahmin ediliyor. Savaşın başlamasının ardından enjeksiyonla uyuşturucu kullanımı, seks işçiliği ve riskli cinsel davranışlarda da artış yaşandığı bildirildi.

Ukraynalı yetkililer, çatışmalarda yakalanan bazı Rus askerlerinin %20’sinin HIV pozitif olduğunu açıklarken, bu durum bazı analistlerin HIV’in savaş aracı olarak kullanılabileceği endişelerini artırdı.

Savaşın neden olduğu göç ve yer değiştirme, salgını daha da tetikliyor. Özellikle ülke içinde yerinden edilen milyonlarca kişi, sağlık hizmetlerine erişemiyor ve HIV testi ya da tedavisine ulaşamıyor. Bazı bölgelerde sahra hastanelerinde antiretroviral ilaçlara erişim tamamen durmuş durumda.

“Rusya’da HIV’li Mahkumlar Askerlik İçin Savaşmaları Karşılığında Tedavi Sözü Alıyor”

Rusya’da da HIV vakaları endişe verici bir durumda. Ülkede 1,5 milyon kişinin HIV pozitif olduğu tahmin ediliyor. Yılda yaklaşık 30 bin kişi AIDS nedeniyle hayatını kaybediyor. İnsan hakları savunucuları, Rusya’da HIV’li mahkumların askere alınarak savaşmaları karşılığında tedavi sözü aldığını iddia ediyor.

Ek olarak, HIV önleme ve tedavi programlarının siyasi baskı altında olduğu belirtiliyor. Bazı uluslararası kuruluşlar, Elton John AIDS Vakfı gibi, Rus hükümeti tarafından yasaklanarak “istenmeyen” ilan edildi. Bu durum özellikle LGBTQ+ topluluğu ve gençler arasında HIV ile mücadeleyi daha da zorlaştırıyor.

Uzmanlar, HIV salgınının kontrol altına alınabilmesi için bölgeye uluslararası destek ve uzun vadeli sağlık politikalarının hayata geçirilmesi gerektiğini vurguluyor.