ABD’nin Hawaii adasında bulunan Kilauea Yanardağı‘nda 23 Aralık’tan bu yana volkanik hareketlilik sürüyor.
Hawaii Volkan Gözlemevi’nden yapılan açıklamaya göre Hawaii Yanardağlar Milli Parkı’nın içindeki yanardağın zirve kraterinde yerel saatle 10.16’da patlama meydana geldi.
Yanardağ bir kez daha metrelerce yüksekliğe lav püskürttü. 23 Aralık’tan bu yana meydana gelen 9. patlamanın milli park ile sınırlı olduğu, yakınlardaki bölgeler için tehdit oluşturmadığı aktarıldı.
2018’DE YAŞANAN BÜYÜK YIKIM
Öte yandan 1924 ile 1952 yılları arasındaki sessiz dönem haricinde düzenli volkanik patlamaların meydana geldiği Kilauea Yanardağında 2018 yılında yaşanan ve yaklaşık 3 ay süren patlamalar 700’den fazla evi yok etmişti.
2018 Kilauea Yanardağı patlaması, Hawaii’de yakın tarihte yaşanan en önemli volkanik olaylardan biri olarak kayıtlara geçti. Hem adanın coğrafyasını hem de topluluklarını derinden etkileyen bu olay, 3 Mayıs’ta başlayarak Ağustos ayının başına kadar yaklaşık üç ay sürdü ve geniş çaplı yıkıma ve dönüşüme yol açtı.
YIKIMIN BOYUTLARI VE EKONOMİK ETKİLERİ
Patlama sırasında, 320 milyon metreküpten fazla lav yayıldı ve 35,5 kilometrekarelik bir alanı kapladı. Özellikle Leilani Estates ve Kapoho Beach gibi bölgelerdeki mahalleler, kontrolsüz lav akışları tarafından tamamen yok edildi ve birçok yol kullanılamaz hale geldi.
Lavların okyanusa ulaşması, Hawaii’nin kıyı şeridine yaklaşık 875 dönümlük yeni bir kara alanı ekledi. Bu, yanardağın devasa gücünü hem etkileyici hem de hüzünlü bir şekilde hatırlatan bir manzaraydı.
İnsani kayıplar oldukça büyüktü. Binlerce insan tahliye edilmek zorunda kalırken, birçok kişi evlerini ve eşyalarını lavlara kaptırdı. Bazı aileler için bu zarar kalıcı oldu ve bir daha geri dönemedi.
Ekonomik olarak da bölge büyük bir darbe aldı; kayıplar 800 milyon doları aştı. Özellikle Hawaii Volkanlar Ulusal Parkı’nın kapalı olduğu dönemde turizm ciddi şekilde geriledi. Çevresel etkiler de önemliydi; lavların yaydığı kükürt dioksit gibi gazlar, vog (volkanik sis) oluşturarak hava kalitesini düşürdü ve sağlık risklerini artırdı.
Ayrıca, lavların okyanusa giriş yaptığı alanlardaki deniz ekosistemi, aşırı ısınmış su ve volkanik malzeme akışı nedeniyle hızla değişti.
PATLAMA ÖNCESİ SİSMİK HAREKETLİLİK
Sismik aktiviteler, patlama öncesinde ve sırasında kritik bir rol oynadı.
Patlama başlamadan haftalar önce, magma hareketine işaret eden depremler artış göstermişti.
4 Mayıs’ta, ilk çatlakların açılmasından sadece bir gün sonra, 6,9 büyüklüğünde bir deprem meydana geldi. Bu, 1975’ten bu yana Hawaii’de kaydedilen en büyük deprem olarak tarihe geçti.
Deprem, adada yaygın elektrik kesintilerine ve yapısal hasarlara neden oldu.
Patlama sırasında, ada günde yüzlerce küçük deprem yaşadı.
Magmanın yer altındaki kaya katmanlarını zorlayarak ilerlemesi, Kilauea’nın zirvesindeki kalderanın çökmesine yol açtı.
Hawaii Volkanlar Ulusal Parkı’nın önemli bir özelliği olan Halema‘uma‘u Krateri, bu süreçte önemli ölçüde büyüdü ve derinleşti.
